2. El Elektrikli Araç Alırken Nelere Dikkat Edilmeli? Batarya, Ekspertiz ve Garanti Rehberi

Kurallar Değişti, Bildiklerinizi Unutun

Eskiden benzinli bir araç alırken nelere dikkat ederdiniz? Triger kayışını değiştirdiler mi? Motor üflüyor mu? Veya araç yağ yakıyor mu? Artık bunları unutun. İkinci el bir elektrikli otomobil alırken bakmanız gereken kriterler tamamen farklıdır.

Örneğin, elektrikli araçların motoru neredeyse hiç eskimez (1 milyon km ömürlüdür), şanzımanı yoktur ve yağ değişimine ihtiyaç duymaz. Bununla birlikte, onların da çok kritik bir kalbi vardır: Batarya.

Peki, alacağınız Togg T10X, Tesla veya Skywell’in bataryasının ne durumda olduğunu nasıl anlarsınız? “Temiz” görünümlü bir elektrikli araç aslında “yorgun” olabilir mi? Bu rehberde, 2. el elektrikli araç ekspertizinin püf noktalarını adım adım inceliyoruz.

1. En Kritik Veri: SoH (State of Health) Nedir?

İkinci el ilanlarına bakarken “Kilometre”den daha önemli bir veri arıyorsanız, o kesinlikle SoH (Batarya Sağlık Durumu) değeridir.

SoH Neden Önemli?

Öncelikle cep telefonunuzu düşünün. İlk aldığınızda şarjı 2 gün giderken, 2 yıl sonra 1 güne düşer. İşte uzmanlar buna “Degradasyon” (Kapasite Kaybı) adını veriyor. Elektrikli araçlarda da durum benzerdir.

• %100 – %95 SoH: Uzmanlar bataryayı mükemmel durumda (Neredeyse sıfır) kabul eder.
• %90 – %85 SoH: Normal kullanım yıpranması mevcuttur.
• %70 Altı: Markalar genellikle bunu batarya değişim garantisi sınırı olarak belirler.

Nasıl Öğrenirsiniz?

Araç ekranındaki menzil göstergesi sizi yanıltabilir (çünkü sürüş tarzına göre değişir). Bu nedenle gerçek SoH değerini öğrenmek için şunları yapın:

1. Yetkili Servis Raporu: Satıcıdan, servisten aldığı güncel bir “Batarya Durum Raporu” isteyin.
2. OBD Testi: Bağımsız ekspertizler veya (Tesla gibi araçlarda) servis menüleri üzerinden batarya hücre voltajlarını kontrol eder.

(Ayrıca batarya sağlığını neyin öldürdüğünü öğrenmek için: Batarya Ömrünü Uzatma ve Degradasyon Rehberi yazımızı okuyabilirsiniz).

2. Şarj Geçmişi: AC mi, DC mi?

Bir elektrikli aracın “nasıl” şarj olduğu, “kaç km” gittiğinden daha önemlidir. Çünkü hızlı şarj (DC), bataryanın “Fast Food”udur. Sürekli hızlı şarj, sağlığı bozar.

• İdeal Senaryo: Önceki sahibi aracı genellikle evinde veya iş yerinde, yavaş şarj (AC) ile doldurmuştur. (Bakınız: Evde Şarj Rehberi). Sonuç olarak bu araçların bataryası çok sağlıklıdır.
• Riskli Senaryo: Sahibi, aracı sürekli otoyol kenarlarındaki yüksek hızlı DC istasyonlarda (Eşarj, ZES, TruGo vb.) %100’e kadar zorlayarak şarj etmiştir. Dolayısıyla bu araçların batarya hücreleri daha fazla ısıl strese maruz kalır.

Uzman İpucu: Satıcıya “Evde Wallbox üniteniz var mı?” diye sorun. Eğer varsa, bu iyiye işarettir.

3. Alt Takım ve Batarya Zırhı Kontrolü

Mühendisler, elektrikli araçlarda bataryayı aracın tabanına (iki aks arasına) yerleştirir. Bu durum, bataryayı yoldan gelebilecek darbelere açık hale getirir.

Bu yüzden aracı lifte kaldırdığınızda mutlaka şunlara bakın:

• Batarya Muhafazası: Alttaki metal plakada derin çizikler, ezikler veya göçükler görüyor musunuz? Kaldırıma veya taşa sürtülen bir batarya, ileride yalıtım (su alma) sorunu yaratır. Daha da önemlisi, bu durum aracı garanti dışı bırakır.
• Süspansiyon Yorgunluğu: Elektrikli araçlar, bataryaları nedeniyle benzinli rakiplerinden %20-30 daha ağırdır. Nitekim bu ağırlık, salıncak burçlarını ve amortisörleri daha çabuk yorar. Test sürüşünde titreme veya ses duyup duymadığınızı kontrol edin.

4. Garanti Durumu ve Servis Geçmişi

Çoğu marka (Togg, Tesla, BYD, MG) bataryalar için 8 Yıl / 160.000 km garanti sunar. Ne var ki bu garantinin devam etmesi bazı şartlara bağlıdır.

• Periyodik Bakım: “Elektrikli araçta bakım yok” efsanesine inanmayın. Sahibi kabin filtresi, fren hidroliği ve soğutma sıvısı kontrollerini zamanında yaptırmış mı? Mutlaka servis kaşelerini kontrol edin. Aksi takdirde garanti bozulur.
• İthalat Durumu: Özellikle “Grey Market” (Galeriler tarafından özel ithal edilen) araçlarda (Örn: Çin’den gelen bazı Volkswagen ID.4 modelleri) resmi distribütör garantisi bulamazsınız. Skywell veya MG gibi markalarda aracın distribütör çıkışlı olduğunu teyit edin.

5. Yazılım ve Donanım Sürümleri

Elektrikli araçlar birer “yürüyen bilgisayar” olduğu için, aldığınız aracın işlemcisi veya yazılım sürümü çok önemlidir.

• Tesla Model Y Örneği: 2022 öncesi bazı modellerde “Intel Atom” işlemci varken, markalar yeni modellerde çok daha hızlı “AMD Ryzen” işlemci kullanır. Ekranın akıcılığı buna bağlıdır.
• Togg T10X Örneği: V1 (Standart Menzil) ile V2 (Uzun Menzil) arasında sadece menzil değil, donanım farkları da mevcuttur. Bu sebeple aracın ruhsatta hangi versiyon olduğunu mutlaka doğrulayın.

6. Lastikler (Gizli Masraf)

Elektrikli araçların yüksek torku (anlık hızlanma gücü) ve ağır gövdesi, ne yazık ki lastikleri normalden daha hızlı eskitir.

Alacağınız araç 20-30 bin kilometrede bile olsa lastikleri bitmiş olabilir. Buna karşın 4 adet kaliteli elektrikli araç lastiğinin (Örn: Michelin e-Primacy) maliyeti 40-50 bin TL’yi bulabilir. Pazarlık yaparken bu masrafı göz önünde bulundurun.

Sonuç: Korkmayın, Bilinçli Olun

İkinci el elektrikli araç almak, aslında benzinli araç almaktan daha az risklidir. Kısacası sürpriz şanzıman arızası, triger kopması veya turbo patlaması gibi dertlerle uğraşmazsınız.

Özetle; eğer SoH değeri yüksek (%90 üzeri), altı vurulmamış ve servis geçmişi temiz bir araç bulursanız, kilometreye çok takılmadan gönül rahatlığıyla alabilirsiniz. Unutmayın, elektrikli araçlarda 100.000 km, benzinli araçların 30.000 km’si gibidir; motor daha yeni “ısınmıştır”.

Aracınızı aldıktan sonra ilk işiniz ne olmalı? Şarj istasyonlarını öğrenmek! Şarj İstasyonları ve Üyelik Kartları Rehberimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.